تمام مواد برای تغییر به چه چیزی نیاز دارند

تمام مواد برای تغییر به چه چیزی نیاز دارند را از سایت اسک 98 دریافت کنید.

خلاصه ای از درس 2 علوم پنجم دبستان

قصد داریم تا در 12 مطلب ، به شرح درس علوم پنجم دبستان تقریبا با تمامی جزئیات بپردازیم.

درس دوم علوم پنجم ، ماده تغییر می کند نام دارد.

ما هر روز در زندگی خود به طور مداوم شاهد تغییرات شیمیایی و فیزیکی یا به طور کلی شاهد تغییرات هستیم. این تغییرات شیمیایی و فیزیکی گاهی مفید و گاهی مضر است و از زمان کودکی تا بزرگسالی با ان ها سر و کله میزنیم. در زیر به تعاریف مربوط به تغییرات فیزیکی و شیمیایی می پردازیم.

تغییر شیمیایی : 

در برخی از تغییر ها مانند سوختن حبه قند ،ماده ی اولیه به ماده ی جدیدی تبدیل می شود. پختن نان و غذا،فاسد شدن میوه و ترش شدن شیر تغییرهایی هستند که در نتیجه ی آنها مواد جدیدی به وجود می آیند. این تغییر ها را تغییر شیمیایی می گویند. در بیشتر این تغییر ها یک ماده به ماده ی دیگری تبدیل میشود و رنگ و بو و مزه ی آن تغییر می کند.

تغییر فیزیکی:

در تغییر هایی ماندد بریدن چوب یا دوختن لباس شکل و اندازه ی ماده تغییر می کند ولی جنس ماده تغییری نمی کند، یعنی ماده ی جدیدی به وجود نمی آید. این تغییرات ررا تغییرات فیزیکی می نامند.

گاهی تغییرات را از نطر سریع یا کند بوودن می توان دسته بندی کرد.

تغییرات سریع: آن دسته از تغییرات شیمیایی و فیزیکی که در مدت زمان کوتاهی رخ میدهند را تغییرات سریع می نامند. انفجار مواد منفجره ، سوختن کاغذ ، حل شدن شکر در آب داغ نسبت به آب سرد و... از جمله تغییرات سریع به شمار می روند.

تغییرات کند : آن دسته از تغییراتی که در گروه بالا قرار نمی گیرند را تغییر کند می نامند که در مدت زمان طولانی تری نسبت به تغییرات بالا صورت می گیرند. فاسد شدن مواد غذایی در یخچال نسبت به بیرون از یخچال ، زنگ زدن آهن و ...

بعض از تغییرات را ی توان در راستای خدمت به بشر دانست و بعضی را نیز خیر.

مثلا رسیدن میوه های کال ، بارش باران و رشد گیاهان همگی در خدمت بشر هستند ولی مثلا یخ زدن سزح جاده باعث بروز مشکلات شده و در راستای خدمت به بشر نیست.

گاهی تغییرات شیمیایی و فیزیکی را به دو دسته ی زیر تقسیم کرد.

تغییرات با دخالت انسان: همانطور که از اسم آن مشخص است ، این تغییرات با دخالت بشر صورت می گیرد. مثلا صاف کردن جاده ،ایجاد سنگ نوشته ، کندن زمین با بیل مکانیکی و... از جمله تغییراتی هستند که با دخالت انسان صورت می پذیرد.

تغییرات بدون دخالت انسان: همانطور که از اسم آن پیداست، این  تغییرات بدون دخالت انسان انجام می شود. مثلا تغییر فصل ها ، رسیدن میوه و .... از جمله ی این تغییرات می باشد.

در این پایین چند مثال متنوع از تغییرات شیمیایی و فیزیکی را مطرح می کنیم.

تغییر فیزیکی :

بریدن کاغذ - بریدن چوب و پارچه - دوختن و بافتن لباس - حل شدن شکر و نمک در آب - جوشیدن آب - صاف کردن جاده - کندن زمین - ایجاد سنگ نوشته - تراشیدن مداد - آرد کردن گندم - شکستن لیوان و...

تغییر شیمیایی:

پختن سبزی - تبدیل انگور به سرکه - درست کردن مربا - پوسیدن پارچه - زنگ زدن آهن - تهیه ی دوغ از شیر و ماست - تهیه ی ماست از شیر - سوختن چوب - فاسد شدن مواد غذایی -  کپک زدن میوه ها - رسیدن میوه ها و...

منبع مطلب : www.kanoon.ir

مدیر محترم سایت www.kanoon.ir لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.

من پنجمی هستم

تغییر و انواع آن:

می دانید که ذوب شدن یخ یعنی تبدیل یخ جامد به آب مایع نمونه ای از تغییر در حالت ماده است این تغییر، از آب در حالت جامد (یخ) آغاز به آب در حالت مایع پایان می یابد.
تصویر زیر، شیوه ی قرارگرفتن مولکول های آب در دو حالت جامد و مایع چه تفاوت هایی با هم دارند؟

درک وقوع یک تغییر همیشه به این سادگی نیست ممکن است با تغییرویژگی های دیگری از ماده همراه باشد. به این ویژگی ها خواص ماده گفته می شود.
خواص ماده بر دو نوعند. خواص فیزیکی و خواص شیمیایی.

خواص فیزیکی و تغییر فیزیکی:

هنگامی که یک ورق کاغذ پاره می شود تنها ابعاد آن (یکی از خواص فیزیکی آن ورقه ی کاغذی) تغییر می کند. در این هنگام می گوئیم که ورقه ی کاغذ تغییر فیزیکی کرده است. در این تغییر،جنس ورقه تغییری نمی کند. یعنی کاغذ به ماده ی دیگری تبدیل نمی شود.

فکر کنید :
در این متن به چند خاصیت فیزیکی گوگرد مشاهده شده است،‌با کشیدن خط زیر هر خاصیت آن ها را مشخص کنید:
«گوگرد جامد شکننده زردرنگی است که در دمای ۱۱۹ºC ‌ذوب می شود و در دمای ۴۴۵ºC به جوش می آید. این نافلز جریان برق را از خود عبور نمی دهد وارد آب حل نمی شود» .

فکر کنید :
آیا می توان تغییر فیزیکی را به تغییر در شیوه ی قرارگرفتن ذره های سازنده یک ماده در کنار هم نسبت دارد؟
چون در تغییر فیزیکی خود ذرات هیچ تغیری نمی کند، بلکه جنبش و سرعت آن ها نسبت به همدیگر تغییر می کند.

خواص شیمیایی و تغییر شیمیایی:

اگر با پاره شدن ورقه ی کاغذ جنس آن تغییر نمی کند ولی با سوزاندن آن، کاغذ به ماده ی تازه ای تبدیل می شود که دیگر کاغذ خواص اولیه را ندارد. در این حالت کاغذ دچار یک تغییر شیمیایی شده است. تغییری که طی آن از یک یا چند ماده، ماده یا مواد شیمیایی تازه ای بوجود می آید.

خواص شیمیایی یک ماده به مجموعه خواص گفته می شود که تمایل یا عدم تمایل آن ماده برای شرکت در تغییر شیمیایی بیان می کند. .

فکر کنید :
درهر مورد با بیان علت ،‌تغییرهای شرح داده شده را در دو دسته ی فیزیکی و شیمیایی قرار دهید.

فکر کنید :
۱ – کدامیک از واژه های زیر برای بیان تغییر فیزیکی و کدامیک برای معرفی تغییر شیمیایی بکار می روند.

خردکردن ، ساییدن ، ذوب شدن ، تبخیر شدن ، آسیاب کردن—-> تغییر فیزیکی
فاسد شدن ، زنگ زدن، سوزاندن —-> تغییر شیمیایی

۲- برای شمع سه خاصیت فیزیکی و یک خاصیت شیمیایی مثال بزنید.

خاصیت شیمیایی :‌به آسانی می سوزد خاصیت فیزیکی: جامد است – براثر گرما ذوب می شود – رنگ آن معمولاً سفید مایل به زرد است.

۳- آیا می توانید تغییر شیمیایی را به تغییر در ساختار ذره های سازنده ی ماده نسبت داد ؟ با توجه به شکل زیر پا سخ خود را توضیح دهید

بله،‌چون مولکول های سه اتمی گاز NO₂ قهوه ای رنگ وقتی سرد می شود به مولکول های چهار اتمی N₂O₄ بی رنگ است تبدیل می شود پس چون ساختار مولکولی عوض شده تغییر شیمیایی است.

نشانه های تغییر شیمیایی:

می دانید که تغییر به دو صورت فیزیکی و شیمیایی به وقوع می پیوندد. اما چگونه می توان این دو نوع تغییر را از یکدیگر متمایز کرد؟
با اجرای یک آزمون ساده و به کمک نشانه های شیمیایی می توان برخی مواد را شناسایی کرد، برای نمونه با برخی آزمایشها می توان (آزمایش ص ۷ کتاب) به وجود مس، نشاسته و کربن و دی اکسید پی برد. به این آزمایش های ساده آزمون شیمیایی می گویند.

فکر کنید :
معلوم کنید که در هر مورد تغییر توضیح داده شده فیزیکی یا شیمیایی است؟ آیا با اطلاعات داده شده می توان به این پرسش پاسخ داد؟ چرا؟

۱- یک مایع بی رنگ بر اثر گرم شدن به مرور ناپدید می شود.
فیزیکی : چون تبخیر شده است

۲ – یک مایع سرد می شود و جامدی در ظرف ته نشین می شود.
فیزیکی :‌چون وقتی سرد می شود مقداری از مواد محلول آن رسوب می کند

۳ – یک ماده ی جامد آبی رنگ در آب حل می شود و آب را به رنگ آبی درمی آورد.
فیزیکی : چون ماده در آب حل شده است.

۴ – یک ماده جامد آبی رنگ می شود و بوی تندی به مشام می رسد.
اطلاعات کامل نیست. زیرا ممکن است این مایع وقتی به بخار تبدیل می شود بوی تند و تیز باشد یا ممکن است این مایع بر اثر گرما با یک ماده دیگر واکنش شیمیایی انجام داده باشد و بوی تند و تیز ایجاد کند.

اجزای یک تغییر شیمیایی:

در هر تغییر شیمیایی ماده یا مواد تازه ای بوجود می آید. به این ماده یا مواد جدید فرآورده های تغییر شیمیایی می گویند . هنگامی که مقداری گوگرد و آهن با یکدیگر واکنش نشان می دهند آهن سولفید بدست می آید. آهن سولفید فرآورده این تغییر شیمیایی است. موادی که آغاز کننده تغییر شیمیایی هستند. واکنش دهنده ها یا واکنش گرها گفته می شوند. در مثال یاد شده آهن گوگرد واکنش دهنده هستند.

با کمک یک معادله نوشتاری می توان رابطه ی میان واکنش دهنده ها و فرآورده ها در یک تغییر شیمیایی را نشان داد. برای نمونه به معادله ی نوشتاری واکنش میان آهن و گوگرد توجه کنید:
آهن+ گوگرد(واکنش دهنده ها)—-> آهن سولفید(فرآورده)

سوختن نوعی تغییر شیمیایی

هنگامی که به یک شعله ی شمع نگاه می کنید یا به یک اجاق خوراک پزی، در حال نگاه کردن به یک تغییر شیمیایی هستید.

می دانید که اشتعال پذیری یک خاصیت شیمیایی است. در واقع ماده اشتغال پذیر طی یک تغییر شیمیایی که سوختن نامیده می شود، به مواد تازه ای تبدیل می شود. در این تغییر شیمیایی یک ماده اشتغال پذیر که ماده ی سوختنی گفته می شود، با اکسیژن موجود در هوا برای نمونه ، به هنگام سوختن شمع دو عنصر کربن و هیدروژن که عنصرهای سازنده ی شمع هستند با اکسیژن هوا ترکیب می شوند و آب و کربن دی اکسید تولید می کنند. همان طور که مشاهده می شود در این واکنش نور و گرما نیز آزاد می شود.
آهن در برابر هوا به آهستگی با اکسیژن واکنش نشان می دهد و دچار تغییر شیمیایی می شود. به این تغییر شیمیایی زنگ زدن می گویند. اگر چه این تغییر شیمیایی با تولید ماده ای به نام زنگ آهن یا اکسید آهن همراه است ولی مانند سوختن شمع نور و گرمای قابل توجهی آزاد نمی کند.
به طور کلی به واکنش یک ماده با اکسیژن اکسایش می گویند. واکنش های اکسایش عموماً گرماده اند. مقدار گرمای آزاد شده بر اثر اکسایش در موارد مختلف متفاوت است. در برخی از اکسایش ها که با تولید شعله همراه اند. انرژی قابل توجهی آزاد می شود. سوختن شمع چنین واکنشی است. شمع را از ماده ای به نام پارافین می سازند. پارافین از ترکیب شیمیایی دو عنصر کربن و هیدروژن بوجود می آید. در اثر سوختن پارافین،‌افزودن بر تولید کربن دی اکسید و بخار آب مقدار قابل توجهی انرژی نیز آزاد می شود.
انسان با سوزاندن برخی مواد سوختنی انرژی مورد نیاز زندگی خود را تأمین می کند.
به این دسته از مواد سوختنی که تنها برای تأمین انرژی سوزانده می شوند سوخت می گویند. نفت، بنزین ،‌گازوئیل ،‌زغال سنگ و گاز شهری از جمله مهمترین سوخت ها به شمار می روند.
آتش حاصل از سوختن همان نور و گرمایی است که ازواکنش ماده ی سوختنی با اکسیژن تولید می شود. البته برای ایجاد آتش تنها قرار گرفتن یک ماده سوختنی در مجاورت اکسیژن کافی نیست، بلکه شرط سومی نیز لازم است. گرما سومین شرط لازم برای ایجاد آتش سوزی است. شکل روبرو که به مثلث آتش معروف است رابطه ی میان این سه شرط را بخوبی نشان می دهد.

فکر کنید
گرماده یا گرماگیر بودن هر یک از تغییرهای فیزیکی و شیمیایی زیر را با آوردن دلیل مشخص کنید.
۱ – تبخیر آب
۲ – پختن غذا
۳ – سوختن نفت

۱ – گرماگیر : زیرا برای تبدیل آب به بخار گرمای زیادی لازم است.
۲ – گرماگیر :‌برای اینکه غذا پخته شود به انرژی گرمایی نیاز دارد.
۳ – گرماده : زیرا وقتی نفت شروع به سوختن می کند مقداری زیادی گرما تولید می شود.

انرژی و تغییرهای فیزیکی و شیمیایی:

هر تغییری چه فیزیکی و چه شیمیایی در ماده با تغییر انرژی – گرفتن یا آزاد ساختن همراه است. یخ بدون گرفتن گرما ذوب نمی شود و گرمای خانه ی ما نیز از انرژی آزاد شده برای سوختن نفت، یا گاز تأمین می شود. بر این مبنا تغییرهای فیزیکی و شیمیایی را به دو دسته گرماده و گرماگیر تقسیم می کنند. تغییر گرماده به تغییرهایی گفته می شود که با آزاد کردن انرژی – عموماً به صورت گرما – همراه اند. در حالی که تغییرهای گرماگیر آن دسته تغییراتی هستند که با گرفتن انرژی عموماً به صورت گرما به وقوع می پیوندد.
به انرژی ذخیره شده در مواد شیمیایی انرژی شیمیایی می گویند. تغییرهای شیمیایی سبب آزاد شدن این انرژی یا افزایش انرژی شیمیایی اندوخته شده در مواد شیمیایی می شوند.

سرعت تغییرهای شیمیایی :

تغییرهای شیمیایی با سرعت های متفاوتی روی می دهند. در واقع آهسته و برخی تند به پیش می روند.اگر سرعت یک واکنش شیمیایی را سرعت مصرف شدن مواد واکنش دهنده با سرعت تولید فرآورده های آن واکنش در نظر بگیریم. در این صورت واکنشی مانند انفجار مواد منفجره، که در آن دهها یا صدها کیلوگرم ماده منفجره در کمتر از یک ثانیه مصرف می شود را می توان یک واکنش بسیار سریع دانست. این در حالی است که روزها طول می کشد تا فقط سطح یک تیرآهن زنگ آهن پوشیده شود. به این علت زنگ زدن آهن از جمله واکنش های شیمیایی آهسته به شمار می آید.

کاتالیزگرها :

یکی دیگر از عواملی که باعث افزایش سرعت واکنش های شیمیایی می شود، افزون موادی به واکنش دهنده هاست. این مواد که کاتالیزگرها نامیده می شوند سرعت یک واکنش شیمیایی را افزایش می دهند. کاتالیزگرها خود دچار تغییر شیمیایی نمی شوند و در پایان واکنش بدون تغییر باقی می ماند.

جرم و تغییرهای شیمیایی :

از تغییرهای شیمیایی همواره مجموع جرم واکنش دهنده ها برابر مجموع جرم فرآورده هاست.به عبارت دیگر در واکنش شیمیایی نه از جرم کم نه بر آن افزوده می شود. در واقع جرم ثابت باقی می ماند. این مطلب قانون بایستگی جرم نامیده می شود.

فکرکنید
با دقت به تصویر زیر نگاه کنید. واکنش دهنده ها و فرآورده های واکنش نشان داده شده را مشخص کنید. اگر مولکول های موجود در دو طرف این واکنش را روی کفه ی ترازو قرار دهید، کدام سمت سنگین تر خواهد بود؟ چرا؟

هر دوکفه با هم برابر هستند . چون طبق قانون پایستگی جرم در یک واکنش شیمیایی جرم واکنش دهنده ها برابر جرم فرآورده ها می باشد.

منبع مطلب : www.alighaderzade.blogfa.com

مدیر محترم سایت www.alighaderzade.blogfa.com لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.

جواب کاربران در نظرات پایین سایت

مهدی : نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.